100-BİR DELİNİN HATIRA DEFTERİ-GOGOL-24.12.2014

Bir Delinin Hatıra Defteri Nikolay Vasilyeviç Gogol Çeviren: Nihal Yalaza Taluy Varlık Yayınları Ocak 1996. Kitapta üç öykü bulunmaktadır : Bir Delinin Hatıra Defteri, Palto, Burun. Bir Delinin Hatıra Defteri bir günlüktür. Üç öykü de oldukça kısadır. Öykülerde sürekli memuriyetten bahseden Gogol'un hayatını araştırdığımızda hiç şaşırmayacağımız bilgiler çıkıyor karşımıza. "Nikolay Vasilyeviç Gogol (31 Mart 1809 - 4 Mart 1852) gerçekçi Rus roman ve oyun yazarı. En çok tanınan eseri Ölü Canlar'dır. Gogol orta halli toprak sahibi bir ailenin çocuğu olarak Ukrayna’da Soroçinski Köyü’nde dünyaya gelir. Gogol’un çocukluğu köy hayatı ile ve yoğun Kazak kültürü etkisinde geçer. Bu hayatın etkisi ileride yazacağı eserlere de yansıyacaktır. Gogol, gençlik yıllarında şiir ve edebiyata ilgi duyar. 1828'de Petersburg’a gider. Orada memur olmayı ve bir şekilde geçinmeyi umar ancak işler umduğu gibi gitmez. Gogol, Petersburg’dan Almanya’ya gider ancak orada da parası bitene kadar kalabilir. Tekrar Petersburg’a dönüp iş arayan Gogol bu sefer çok düşük bir maaşla da olsa devlet memuru olarak çalışmaya başlar. Bu görevden de bir sene sonra ayrılır." İlk öykü Bir Delinin Hatıra Defteri'nde 7. derece bir memurun, sıradanlıktan, sınıfsal farklılıklardan akli dengesini yitirmesi , memurun kendi ağzından anlatılıyor. Elbette bir eser pek çok farklı biçimlerde yorumlanabilir, ancak bir öğrenci olarak üç öyküde de memuriyetten fazlaca bahsedilmesi ister istemez ilk öyküyü yorumlarken de dikkatimizi memuriyete çekiyor. Memur İvanoviç'in yaşantısında patronun kızına aşık olması, patronunun köpeğinin mektuplarını alıp patronun kızını öğrenmek istemesi kitabın başlığında söz edilen "deli" kısmını bize yansıtıyor. Burda İvanoviç'teki tuhaflığı sınıf ayrımından dolayı olduğunu düşünebiliriz. Patronu kızını generallerle evlendirme düşüncesindeyken zaten yaşantısından memnun olmayan İvanoviç iyice kafayı sıyırır ve gittikçe daha da kötüye gider, değiştirmesinin neredeyse olanaksız olduğunu durumlarla zihninde sorunlar yaratır çözmeye çalışır, lakin çözemez, işte bu sırada kendini yeni İspanya kralı olduğuna inandırır. Ve dönemin akıl hastalarına yapılan işkencelerine maruz kalır. Oysaki zavallı İvanoviç'in standart , sıradan bir yaşantısı vardı... PALTO Öykümüzün baş kahramanı yine bir 7. derece memur Akaki Akakiyeviç. Akaki Akakiyeviç işinde gücünde alaylara, etrafına pek aldırmayan bir adam. Yaşamı aabartılı bir şekilde memurluğu üzerine kurulu ne ev ne mal mülk peşinde değil. Üstünü başını umursamayan, eskisi iş görmez hale gelene kadar yenisini almıyor. Ne var ki paltosu çok eskimiş, yeni palto pahalı; lakin terzisi eskiyi tamir edemeyince mecburen yeni palto için para biriktirmeye başlıyor. Ve şansı yaver gidince iyi bir palto alıyor Akaki Akakiyeviç tekdüze, tek amacı memuriyetinin hakkını vermek olan Akakiyeviç yeni paltoyla hayatına adeta yeni bir heyecan getiriyor. Arkadaşları Akakiyeviç'in yeni paltosuna şaşırıyorlar, sevincine ortak olmak için onu kutlamaya davet ederler. Onların yaşantısı pekte Akakiyeviç'e göre değildir. Kutlamadan dönerken Akakiyeviç'in paltosunu çalarlar.Akakiyeviç paltosunu arar, sözü geçen kişilere gider yardım ister, polise gider lakin bir işe yaramaz. Paltosu alındığı akşam soğuktan perişan hale gelen Akakiyeviç ölür ve sonra zavallı memur Akakiyeviç'in arkasından hikayeler anlatılır. Zavallı Akakiyeviç'in hortlağının palto çaldığına dair hikayeler anlatılır. Yaşamında işini iyi yapmaktan başka bir amacı olmayan Akakiyeviç'e yeni bir palto iyi şeyler getirmez, lakin hikayenin üzerinde düşündüğümüzde zavallının yapabilecek pekte birşeyi olmadığını görürüz. BURUN Gogol'un bu öyküsü daha gerçeküstü ve eğlenceli bir üslupla yazılmıştır. Öyküde burnunu kaybeden 9. derece Kovalev adında bir memurun hikayesi anlatılmaktadır.Gogol bu öyküde 9. derece memurun burnunun bir sabah berberi İvan'ın ekmeğinin içinden çıkar memur burnunu arar, lakin bulamaz. Burun 6. derece memur kılığında sokaklarda dolaşmaktadır. Burnunu yakaladığında ise burnu yerine yapışmaz. Bir sabah hiçbir şey olmamış gibi Kovalev burnunu yerinde bulur.